Tổ yến được biết đến là thực phẩm “vàng” trong làng dinh dưỡng vì chứa thành phần dinh dưỡng cực kì cao, vì vậy giá thành của nó không hề rẻ. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại tổ yến giả, làm bằng các chất không an toàn và không có giá trị dinh dưỡng. Vậy bằng cách nào để có thể phân biệt được yến thật hay yến giả là rất quan trọng đối với người tiêu dùng Hãy cùng Vibinest tìm hiểu nhé!
Hiện nay có 3 loại yến trên thị trường:
- Yến tự nhiên (yến đảo): Đây là loại tổ yến được đánh giá có giá trị cao nhất so với các loại tổ yến khác trên thị trường do tính chất khai thác yến rất nguy hiểm, và sản lượng ít.
- Yến nhà – do chim yến về nhà làm nơi sinh sống, làm tổ, và được thu hoạch. Tuy được gọi là yến nuôi, nhưng loại yến này ở Việt Nam vẫn còn đảm bảo được tính hoang dã trong quá trình sống và làm tổ. Do đó, hàm lượng chất trong tổ yến cũng không kém so với yến đảo, đặc biệt là yến ở các vùng biển.
- Yến Giả – Tổ yến làm giả : là sản phẩm yến sào pha trộn từ các chất như rong biển, sợi Agar, sụn vi cá, Gelatin, bì heo…
Vì vậy, để đảm bảo lựa chọn sản phẩm chất lượng và an toàn cho sức khỏe của bạn, bạn cần phân biệt yến sào thật và giả.
Để phân biệt yến sào thật và giả một cách sơ bộ bạn có thể chú ý :
Đầu tiên các bạn hãy chú xem thông tin trên bao bì sản phẩm, sản phẩm được cung cấp tại những công ty uy tín, có địa chỉ và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Tiếp đến là giá: Yến sào thật thường có giá cao hơn so với yến giả. Nếu giá quá rẻ thì có thể đây là yến giả hoặc có chất lượng kém.
Những loại yến sào giả thường xuất hiện trên thị trường gồm những sản phẩm được làm từ các nguyên liệu không rõ nguồn gốc, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc sử dụng các phụ gia, hóa chất để tạo màu sắc, hương vị nhân tạo. Vì vậy, hãy lưu ý kiểm tra kỹ thông tin về sản phẩm trước khi mua và sử dụng.
Vibinest sẽ phân tích chi tiết các cách phân biệt yến thật, yến giả để bạn có thể phân biệt dễ dàng nhất.
1.Kiểm tra yến sào thông qua màu sắc:
Để phân biệt yến thật và giả thông qua màu sắc, bạn có thể dựa vào màu của tổ yến. Tổ yến thật thường có màu trắng ngà tự nhiên, màu sắc tương đồng, Trong khi đó, tổ yến giả có nhiều màu trắng đục, màu trắng không tự nhiên do đã qua quá trình xử lý bằng nước tẩy Javel hoặc nước tẩy thực phẩm.
Nếu tổ yến của bạn có màu quá trắng và không tự nhiên, tỷ lệ cao là nó đã qua xử lý và không phải là tổ yến thật. Việc sử dụng các loại nước tẩy này không tốt cho sức khỏe nên bạn nên cẩn thận khi mua tổ yến.
2.Kiểm tra yến sào thông qua hình dáng:
Tổ Yến Thật:
- Màu sắc của tổ yến thật thường không đều, có thể xuất hiện các vết đen, đỏ, hoặc xanh do tạp chất như lông chim, máu, phân, hay tảo.
- Màu chủ đạo của tổ yến thật thường là trắng, vàng, hoặc hồng nhạt, phụ thuộc vào loại yến cụ thể.
Tổ Yến Giả:
- Tổ yến giả thường có màu sắc đều, không có các vết đen, đỏ, hoặc xanh, do các tạp chất đã được loại bỏ hoặc thêm vào.
- Màu chủ đạo của tổ yến giả thường là trắng tinh, vàng óng, hoặc hồng đậm, phụ thuộc vào chất tạo màu đã được sử dụng.
Lưu ý rằng đối với phương pháp này, sự quan sát cần được thực hiện chính xác và có thể phụ thuộc vào sự kinh nghiệm của người quan sát.
3.Phương pháp kiểm tra độ đàn hồi:
Tổ Yến Thật:
- Khi bị kéo căng thường có độ đàn hồi cao, có thể co giãn từ 2-3 lần kích thước ban đầu, và không bị đứt gãy.
- Khi bị bóp nát, tổ yến thật sẽ giữ được độ đàn hồi cao, có thể trở lại hình dạng ban đầu, và không bị vỡ vụn.
Tổ Yến Giả:
- Tổ yến giả khi bị kéo căng thường có độ đàn hồi thấp, có thể co giãn ít hơn 2 lần kích thước ban đầu, và dễ bị đứt gãy.
- Khi bị bóp nát, tổ yến giả sẽ thể hiện độ đàn hồi thấp, không thể trở lại hình dạng ban đầu, và dễ bị vỡ vụn.
Đây cũng là cách phân biệt yến thật giả dành cho người có kinh nghiệm, kiểm tra bằng cách xem độ đàn hồi giữa các sợi yến sẽ tương đối dễ nếu như bạn đã trải nghiệm nhiều loại yến trước đó.
4.Soi tổ yến dưới ánh sáng:
Tổ Yến Thật:
- Tổ yến thật khi được soi dưới ánh sáng mặt trời thường hiển thị màu sắc không đồng đều, với các vết đen, đỏ, hoặc xanh, xuất phát từ tạp chất như lông chim, máu, hay tảo.
- Những vết nứt nhỏ trên bề mặt tổ yến thật là kết quả của quá trình khô tự nhiên, đồng thời, tổ yến thật thường có độ trong suốt cao, cho phép nhìn thấy rõ các sợi yến bên trong.
Tổ Yến Giả:
- Tổ yến giả khi soi thường có màu sắc đồng đều, không có vết đen, đỏ, hoặc xanh, do các tạp chất đã được loại bỏ hoặc thêm vào quá trình sản xuất.
- Không xuất hiện vết nứt nhỏ, tổ yến giả thường trải qua quá trình khô nhân tạo, và khi soi sẽ thể hiện độ trong suốt thấp, làm cho các sợi yến bên trong trở nên khó nhìn thấy.
Trong khi đó, yến giả với yến độn cho ánh sáng thấu qua kém và có hiện tượng phản quang.
Vì vậy, việc kiểm tra bằng cách soi tổ yến dưới ánh sáng là một cách đơn giản và hiệu quả để phân biệt yến sào thật và giả.
5.Phân biệt yến thật giả thông qua mùi:
Để phân biệt yến sào thật và giả, một trong những cách đơn giản mà nhiều người hay sử dụng là nhờ vào mùi của sản phẩm.
Yến thật sẽ có mùi tanh đặc trưng của tổ yến và mùi này sẽ không bị thay đổi sau một thời gian dài.
Ngược lại, yến sào giả sẽ có mùi sẽ khác biệt, thường là mùi hóa chất hoặc mùi của lòng trắng trứng gà, có thể là mùi hăng hoặc không có mùi.
Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý rằng mùi ẩm mốc ở tổ yến thật không phải là dấu hiệu của sản phẩm kém chất lượng, mà là mùi đặc trưng của tổ yến được hình thành trong môi trường thiên nhiên. Tuy nhiên, nếu sản phẩm có mùi khác thường hoặc quá nồng, nên cân nhắc trước khi mua.
6.Kiểm tra yến sào bằng cách ngâm nước:
Khi làm yến, ngâm tổ yến 30 phút trong nước sạch và đợi đến khi yến nở là có thể phân biệt yến thật giả:
Tổ Yến Thật:Tổ yến thật khi ngâm nước thường có độ bền cao, không bị tan ra, và giữ màu sắc ban đầu. Mùi thơm nhẹ, dễ chịu, và không có mùi hóa chất. Nước ngâm có thể có màu trong, vàng nhạt, hoặc hồng nhạt, phản ánh màu của tổ yến.
Tổ Yến Giả: Khi ngâm nước thường có độ bền thấp, dễ bị tan ra, và có thể mất màu. Mùi khó chịu, hôi, và mùi hóa chất thường xuất hiện. Nước ngâm thường có màu đục, vàng đậm, hoặc hồng đậm, phản ánh màu của tổ yến giả.
7.Kiểm tra yến sào bằng cách đem chưng:
Lấy một lượng yến vừa đủ, đem hấp cách thuỷ khoảng 15 – 30 phút:
Tổ Yến Thật: Tổ yến thật khi mang đi chưng thường có độ bền cao, không bị tan ra, và giữ màu sắc. Mùi thơm nhẹ, dễ chịu, không có mùi hóa chất. Vị ngọt nhẹ, dịu, và thanh, không có vị chua, đắng, hay hôi.
Tổ Yến Giả: Tổ yến giả khi mang đi chưng thường có độ bền thấp, dễ bị tan ra, và có thể mất màu. Mùi khó chịu, hôi, và mùi hóa chất thường xuất hiện. Tổ yến giả khi mang đi chưng có thể có vị ngọt đậm, ngấy, và có thể xuất hiện vị chua, đắng, hay hôi.
8.Kiểm tra yến sào bằng cách dùng dung dịch Lugol:
Dung dịch Lugol chứa iot và thường được sử dụng để phát hiện tinh bột. Bạn có thể mua nó tại cửa hàng y tế hoặc tự làm theo công thức:
- Hòa tan 10 gram kali iodua trong 100 ml nước cất
- Sau đó thêm 5 gram iot tinh thể và khuấy đều.
Để phân biệt yến sào thật và giả, bạn có thể nhỏ một giọt dung dịch Lugol lên tổ yến. Nếu tổ yến chuyển sang màu xanh đậm hoặc đen, thì có thể là yến sào giả, vì chứa tinh bột. Còn nếu tổ yến không chuyển màu hoặc chỉ chuyển sang màu vàng nhạt, có thể đó là yến sào thật, vì không chứa tinh bột.
Việc đưa yến sào vào dung dịch Lugol chỉ làm thay đổi màu sắc của yến sào giả do chứa nhiều hóa chất hơn so với yến sào thật. Tuy nhiên, yến sào thật cũng có thể bị thay đổi màu do sự phản ứng với tạp chất có trong yến.
9.Kiểm tra tổ yến sào bằng dung dịch muối iot:
Muối iot có thể được sử dụng để phân biệt yến sào thật và giả dựa trên khả năng phát hiện protein trong tổ yến. Khi tổ yến thật ngâm vào nước muối iot, phản ứng sẽ xảy ra vì tổ yến thật chứa protein từ nước bọt của chim yến. Kết quả phản ứng này thường làm cho tổ yến thật chuyển sang màu xanh lá cây.
Bạn cho một lượng yến vào nồi nước đun sôi và đợi cho chúng tan hoàn toàn.
- Sau đó, bạn lấy một ít dung dịch muối iot nhỏ vào nồi nước với yến.
- Nếu yến sào thật, nồi nước sẽ không có hiện tượng gì xảy ra và màu nước sẽ không thay đổi. Điều này đơn giản vì yến sào thật không chứa tinh bột, do đó không bị phản ứng với dung dịch muối iot.
- Nếu yến sào giả, nồi nước sẽ chuyển màu vàng hoặc nâu đậm. Điều này xảy ra vì yến sào giả thường được làm bằng bột tinh bột, do đó sẽ bị phản ứng với dung dịch muối iot tạo thành màu vàng hoặc nâu đậm.
Nếu bạn muốn phân biệt yến huyết – hồng yến – loại yến có giá trị cao và thường bị làm giả, bạn có thể sử dụng hai cách sau:
- Cách 1: Nhúng một lượng nhỏ yến vào nước trà hoặc chè xanh. Nếu chúng đen sẫm lại, đó có thể là loại yến giả nhuộm ôxit sắt.
- Cách 2: Khi ngâm yến trong nước, tổ yến giả sẽ bị mất màu và tan trong nước, trong khi tổ yến thật sẽ không bị mất màu và có màu nhạt hơn.
10.Kiểm tra tổ yến sào bằng cách đốt lửa:
- Tổ Yến Thật: Khi đốt lửa, tổ yến thật thường phát ra mùi thơm nhẹ, dễ chịu, và không có mùi hóa chất. Khi cháy sẽ tạo thành tro màu trắng hoặc xám nhạt và thường không bị chảy ra.
- Tổ Yến Giả: Tổ yến giả khi đốt lửa thường có mùi khó chịu, hôi, và có thể có mùi hóa chất. Khi cháy, tổ yến giả thường tạo ra tro màu đen hoặc nâu đậm, và có thể bị chảy ra.
Khuyến cáo từ Vibinest : Mặc dù tổ yến thật có thể cháy tự nhiên và không có tia lửa hay bụi than bắn ra, nhưng điều này cũng không hoàn toàn đúng trong mọi trường hợp. Tổ yến thật cũng có thể phát sinh tia lửa và bụi than trong quá trình đốt nếu chúng bị bụi hoặc các chất tạp khác bám trên bề mặt.
Ngược lại, yến giả không nhất thiết phải phát sinh tia lửa hay bụi than khi bị đốt. Nếu yến giả được làm từ các loại tinh bột khác nhau, chúng có thể cháy và không phát sinh tia lửa hoặc bụi than.
Do đó, cách đốt lửa để phân biệt yến thật và giả không được coi là phương pháp đáng tin cậy và nên kết hợp với các phương pháp khác để đánh giá chất lượng của tổ yến.
11.Việc phân biệt tổ yến bằng cách nếm:
Yến Sào Thật: Khi nếm thử, yến sào thật mang lại vị ngọt nhẹ, thanh mát, và dễ tan trong miệng.
- Mùi thơm đặc trưng của chim yến là đặc điểm của yến sào thật, không có mùi tanh hay hôi khó chịu.
Yến Sào Giả: Yến sào giả khi nếm thử thường có vị ngọt đậm, ngấy, và khó tan trong miệng.
- Mùi tanh, hôi, hoặc mùi hóa chất thường xuất hiện làm điểm khác biệt giữa yến sào thật và giả.
Vibinest khuyên rằng: Thử sản phẩm không phải là cách chính xác và đáng tin cậy để phát hiện yến giả. Điều này vì những người sản xuất tổ yến giả có thể sử dụng các chất làm ngọt như aspartame hoặc sucralose để thay thế đường, vì vậy sản phẩm sẽ ngọt mà không cần sử dụng đường.
Hơn nữa, việc nếm tổ yến có thể gây ra nguy hiểm cho sức khỏe vì nó có thể chứa các vi khuẩn và chất độc hại. Ngoài ra, sự ngọt của tổ yến có thể được tạo ra bởi đường mà không phải là do thực phẩm chính xác. Vì vậy, không nên sử dụng cách nếm tổ yến để phân biệt yến thật và giả
RỦI RO KHI ĂN PHẢI TỔ YẾN GIẢ BẠN NÊN BIẾT
Ăn phải tổ yến giả không những không có tác dụng bồi bổ sức khỏe, mà còn có thể gây ra những rủi ro sau đây:
- Gây Dị Ứng: Chứa các chất bảo quản, hóa chất, màu nhân tạo, chất tạo ngọt có thể gây dị ứng như nổi mẩn, ngứa, sưng, đau, khó thở cho người sử dụng.
- Gây Nhiễm Trùng: Có thể chứa vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng, có thể dẫn đến nhiễm trùng với triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa, sốt, đau bụng, viêm ruột.
- Gây Ung Thư: Chứa các chất độc hại có thể tác động tiêu cực đến tế bào và gây ra nguy cơ ung thư, như ung thư dạ dày, ung thư ruột, ung thư gan, ung thư phổi.
Để tránh những rủi ro này, người tiêu dùng nên chú ý đến nguồn gốc của sản phẩm và mua từ các nguồn đáng tin cậy, đồng thời đọc kỹ thông tin trên nhãn sản phẩm. Đối diện với bất kỳ triệu chứng nào đáng ngờ sau khi sử dụng tổ yến, người tiêu dùng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.